اشتباهات دیکتهنویسی یکی از رایجترین چالشهای دانشآموزان ابتدایی است. در بسیاری از موارد، ریشه این خطاها مشکلات دیداری و شنیداری است؛ یعنی کودک یا در تشخیص حروف و کلمات مشکل دارد یا در شنیدن و پردازش درست کلمات دچار خطا میشود. در این مقاله از سایت دکتر سمیه رحمت، بهطور کامل درباره راههای اصلاح اشتباهات دیداری و شنیداری در دیکته صحبت میکنیم و روشهای کاربردی و قابل اجرا برای خانه و کلاس را معرفی خواهیم کرد.
اشتباهات دیداری در دیکته چیست؟
اشتباهات دیداری زمانی رخ میدهد که چشم کودک نتواند شکل حروف و کلمات را بهخوبی تشخیص دهد. این مسئله باعث میشود کودک حروف مشابه را جابهجا بنویسد یا انتهای کلمه را حذف کند. بنابراین برای راههای اصلاح اشتباهات دیداری و شنیداری در دیکته ابتدا باید ریشه دیداری خطاها را بشناسیم.
نشانههای اشتباهات دیداری
- نوشتن اشتباه کلمات مشابه (مثل: خواهر – خاهر)
- حذف بخشی از کلمه (مثل: مدرسه → مدسه)
- جابهجایی ترتیب حروف
تمرینهای تقویت مهارت دیداری
- بازی با کارتهای کلمات و حروف
- پیدا کردن تفاوتها در تصاویر
- تمرین تشخیص صدا و شکل حرف با کاربرگهای آموزشی
برای این تمرینها میتوانید از بخشهای کاربرگهای آموزشی و کاربرگ اول ابتدایی سایت استفاده کنید.
اشتباهات شنیداری در دیکته چیست؟
بسیاری از کودکان در شنیدن دقیق کلمات، تفکیک صداها، یا تبدیل صدا به حرف دچار مشکل میشوند. برای رفع این چالشها باید از راههای اصلاح اشتباهات دیداری و شنیداری در دیکته به شکل هدفمند استفاده کرد.
نشانههای اشتباهات شنیداری
- نوشتن غلط کلمات همصدا (مثل: ز – ذ – ض – ظ)
- جا انداختن بخشهایی از کلمه
- نوشتن شکل اشتباه یک حرف به دلیل نشنیدن صحیح
تمرینهای تقویت مهارت شنیداری
- آموزش قافیهسازی و تشخیص صدای آغازین و پایانی
- گوش دادن به کلمات و حدس زدن تعداد صداها
- دیکته صوتی کوتاه و مرحلهبهمرحله
در این روشها میتوانید از ابزارهای موجود در صفحه کاربرگ دیکته و کاربرگ فارسی کمک بگیرید.
راههای اصلاح اشتباهات دیداری و شنیداری در دیکته
در ادامه چند روش مؤثر و ساده را معرفی میکنیم که ترکیبی از تقویت دیداری و شنیداری هستند.
۱. دیکته پای تابلو
کودک ابتدا متن را از روی تخته میخواند (دیداری) و سپس بدون نگاه کردن، آن را مینویسد (شنیداری). این روش ترکیبی بسیار مفید است.
۲. دیکته کلمهسازی
برای رفع خطاهای دیداری، حروف را جداگانه به کودک بدهید تا خودش کلمه را بسازد. این کار درک ساختار کلمه را بهبود میدهد.
۳. دیکته جملهسازی
برای تقویت مهارت شنیداری، کلمات جداگانه را بگویید تا کودک از آنها جمله بسازد. این شیوه به تثبیت صداها کمک میکند.
۴. استفاده از کاربرگهای هدفمند
کاربرگهای ویژه تشخیص دیداری، رنگآمیزی حرف، صداشناسی، و املا میتوانند سرعت اصلاح خطاها را افزایش دهند. پیشنهاد میشود از بخشهای زیر کمک بگیرید:
کاربرگ پیشدبستان
کاربرگهای آموزشی
کاربرگ فارسی
کاربرگ اول ابتدایی
جمعبندی
در این مقاله با راههای اصلاح اشتباهات دیداری و شنیداری در دیکته آشنا شدیم. اگر کودک شما در دیکته مشکل دارد، لازم نیست نگران باشید؛ با تمرینهای منظم دیداری و شنیداری، و استفاده از کاربرگهای مناسب، پیشرفت او خیلی سریعتر از چیزی است که تصور میکنید. برای دسترسی به کاربرگهای متنوع آموزشی میتوانید به صفحات کاربرگهای آموزشی، کاربرگ فارسی، کاربرگ اول ابتدایی و کاربرگ پیشدبستان مراجعه کنید.
